Seth Gaaikema

Op 21 oktober 2014 heeft Nederland afscheid genomen van Seth Gaaikema, een groots tekstschrijver en cabaretier. Hanneke heeft niet lang daarvoor een bijzonder interview met hem. In het Theater aan de Parade in Den Bosch haalt Seth Gaaikema herinneringen op aan 50 jaar theater. Kwetsbaar en openhartig vertelt hij over de geest die nog wel wil, maar het lijf dat het soms laat afweten. Seth Gaaikema poseert voor drie zeer verschillende kunstenaars. Het werk van Agnes de Winter is autobiografisch met aandacht voor de omgeving en personen. Henk Jan Sanderman schildert zeer realistisch. Maurice Brenkman hoort geregeld dat zijn werk een ouderwetse uitstraling heeft. De drie portretten zorgen voor een emotionele onthulling…

Bekijk de uitzending :

Omroep MAX heeft mijn schilderij aan de nabestaande(n) van Seth Gaaikema geschonken.

Het Kontakt
donderdag 20-11-2014
door Harry Schipper. 

Henk Jan Sanderman portretteert Seth Gaaikema

HARDERWIJK – Noteer maar vast in uw agenda: aankomende zaterdag 22 november om 21.25 uur op NPO 2 kijken naar ‘Sterren op het doek’. Daarin portretteert de Harderwijkse kunstschilder Henk Jan Sanderman op opmerkelijke wijze cabaretier Seth Gaaikema, die luttele weken na de tv -opnames, op 21 oktober, overleed.

Henk Jan Sanderman (39) is in kunstkringen in Harderwijk en daarbuiten relatief onbekend. Maar daarin komt zeker verandering. En niet alleen vanwege zijn tv-optreden. Begin volgend jaar, van 27 januari tot en met 15 maart exposeert de in Ermelo geboren en getogen kunstenaar namelijk in het Stadsmuseum. Hij doet dat met een serie schilderijen over de onbevangenheid van het kind. Niet helemaal toevallig, want als hij niet bij zijn schildersezel aan het werk is, staat hij voor de klas van een Amersfoortse basisschool. Sanderman kwam met zijn vrouw en dochter in Harderwijk wonen, nadat hij met zijn gezin in 2003 in een camperbusje een wereldreis had gemaakt. “Anderhalf jaar lang leefden we van de lucht, de liefde en witte bonen in tomatensaus. Prachtig toch”, vat hij die reis in één zin samen.

Geluk en liefde
Vorig jaar heb ik radicaal het roer omgegooid”, vertelt hij. “Voor die tijd heb ik ruim twaalf jaar in een marketingomgeving gewerkt. Maar ik kreeg onvoldoende voldoening uit dat werk. Ik kon er mijn creativiteit niet in kwijt. Ik was al tot de ontdekking gekomen dat het voor mij niet draait om geld, een grotere auto of een mooier huis. Dat gevoel werd nog eens versterkt doordat mijn vrouw een ernstige ziekte had. Daarom ook draait het bij ons niet om het materiele. Geluk en liefde staan bij ons voorop”.

Henk Jan Sanderman verruilde zijn stropdas voor zijn penseel. Sinds vorig jaar schildert hij vrijwel dagelijks en volgt gelijktijdig de PABO-opleiding tot leraar. “Ja, nu geef ik vol gas. Ik wil meester/schilder worden”.

Achterin zijn woonkamer, waar een aantal van zijn schilderijen hangen die onmiskenbaar talent verraden, staat de schildersezel waarop hij een portret aan het schilderen is. “Ik teken eigenlijk mijn hele leven al. Voor het schilderen heb ik geen opleiding gevolgd. Ik heb een paar jaar geleden wel schilderlessen gevolgd op ’t Klooster, om de techniek onder de knie te krijgen. De laatste tijd schilder ik vooral portretten, om zo technisch vaardiger te worden en een goeie technische basis te krijgen. Bovendien vind ik de interactie met mijn modellen geweldig. Er is al werk van mij internationaal verkocht. Ik hoop natuurlijk door mijn optreden in ‘Sterren op het doek’ mooie opdrachten binnen te krijgen”.

Sanderman exposeerde al eens in het CODA museum in Apeldoorn en er waren ook schilderijen van hem te zien bij Broad Communications in Harderwijk. Werk van hem verscheen ook in Palet Magazine, een vakblad voor kunstschilders.

Sterren op het doek
Over die allereerste aflevering van het nieuwe seizoen voor ‘Sterren op het doek’ mocht Sanderman in Den Bosch Seth Gaaikema vereeuwigen, die gelijktijdig door Hanneke Groenteman werd geïnterviewd. “Een hele bijzondere man”, omschrijft Sanderman de 75-jarige cabaretier, musicalschrijver en vertaler. “Een man die heel breekbaar was, maar tegelijk ook heel scherp van geest. Ik wilde hem daarom heel krachtig neerzetten, met een nadruk op het contrast tussen licht en donker, dat als metafoor voor zijn breekbaarheid”. Henk Jan vertelt over een gedicht dat Gaaikema tijdens het portretteren uit zijn hoofd voordroeg. “Een prachtig gedicht. Zo treffend en ook bijzonder, dat iemand dat zomaar voordraagt. Ik heb het hier naast mijn ezel gehangen”.

“Of mijn schilderij door Seth Gaaikema gekozen is? Dat mag ik niet zeggen, dat moet iedereen zaterdagavond zelf maar gaan zien. Wel dat de veilingopbrengst van de niet-gekozen werken naar het goede doel gaat. Dat is een weeshuis in Paramaribo van Jolan Gaaikema, een zus van Seth”.

Iets van humor
Voor de expositie In het Harderwijkse Stadsmuseum maakt Henk Jan Sanderman momenteel een serie schilderijen ‘over de onbevangenheid van het kind’. ‘Schilderijen waar je om moet glimlachen, dus met iets van humor erin, maar ook iets dat je aan het denken zet”. Sanderman wil tijdens de expositie aan bezoekers laten zien hoe hij werkt door in het museum een portret te schilderen. Hoewel Sanderman zijn portretten vrijwel altijd in opdracht schildert, wil hij de keus voor dat portret laten vallen op de winnaar van een speciale lezersactie elders in deze krant. “Het moet iemand zijn uit Harderwijk of Ermelo die met een inspirerend verhaal wordt voorgedragen omdat diegene iets heel bijzonders betekent voor anderen of een ander. Meer hierover lees je in de lezersactie van Het Kontakt.”

VPRO-gids
dinsdag 17-11-2014
door: Angela van der Elst

Een man met een oud lichaam en een heldere geest, zo ervoeren de drie schilders in Sterren op het doek Seth Gaaikema (75). Een maand na de opnamen overleed hij.

Henk Jan Sanderman (39) uit Harderwijk: ‘Omdat je behoorlijk wat liefde en aandacht in zo’n portret stopt, schildert het voor mij makkelijker wanneer ik sympathie voor iemand heb. Ik was blij dat Seth ons model was; een aardige man met respect voor wat wij deden. Bovendien zag ik dat hij echt moeite moest doen om daar te zijn, dat versterkte het gevoel hem iets moois terug te willen geven. Seth las een gedicht voor: “Ik buig niet voor het duister, ik vecht voor het licht, geen dodelijke ernst, maar vrije lichtvoetigheid, geen bitter verdriet, maar de traktatie van zoetigheid, geen gelouterd gelaat, maar een blij gezicht”. Dat raakte me, ik heb het naast het doek gehangen terwijl ik eraan werkte. Ik vond het belangrijk dat die contrasten tussen licht en donker duidelijk aanwezig waren in het portret, dat er humor in zou zitten en er nadruk lag op zijn sierlijke handen, die hij prominent gebruikte wanneer hij sprak.’